"Organizacja kulturalno-oświatowa, powstała w grudniu 1868 r. we Lwowie. Inicjatorami jej założenia byli ukraińscy działacze ludowi. Do głównych zadań Towarzystwa należały: rozwój oświaty, rozwój kulturalny oraz podniesienie poziomu życia narodu ukraińskiego przez likwidację analfabetyzmu. Swoje cele organizacja realizowała poprzez wydawanie popularnych czytanek dla ludu, kalendarzy, a także dzieł wybitnych pisarzy ukraińskich. Towarzystwo wydawało też czasopismo "Żyttia i Znannia". Ważnym elementem działalności było organizowanie czytelni i bibliotek, kół teatralnych, kas pomocy koleżeńskiej. Towarzystwo utrzymywało kontakty z innymi organizacjami ukraińskimi. Najwyższym organem nadzorczym Proswity był walny zjazd członków Towarzystwa czyli zjazd delegatów z czytelni i filii, który podejmował decyzje o kierunkach działalności Towarzystwa, zmianach w statucie. Zjazd wybierał członków głównego zarządu i komisji rewizyjnej Towarzystwa. Kadencja tych organów trwała trzy lata. Przy zarządzie głównym działały komisje: oświatowo-organizacyjna, budżetowa, stypendialna. W wielu miastach i miasteczkach oraz wsiach Galicji działały filie Proswity. Skład społeczny członków Proswity był zróżnicowany. Towarzystwo starało się rozwijać więzi między chłopstwem a ukraińską inteligencją.
Po I wojnie światowej Proswita została założona na Zakarpaciu. Towarzystwo przerwało swoją działalność jesienią 1939 r. Organizacja odrodziła się w latach dziewięćdziesiątych XX w. po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę i działa do dnia dzisiejszego.
Statuty, okólniki, instrukcje, sprawozdania, informacje dotyczące działalności i protokoły posiedzeń, zebrań walnych. Materiały dotyczące organizacji i przebiegu kongresów, walnych zgromadzeń. Akta kancelarii zarządu głównego. Dokumentacja działalności filii i czytelni Towarzystwa, organizacja szkoleń, wykładów, kółek teatralnych itp. Ewidencje zasobów bibliotecznych, informacje o ich wykorzystaniu. Akta dotyczące działalności wydawniczej. Artykuły, komunikaty z zagadnień politycznych, historycznych i literackich. Sprawy personalne, wykazy urzędników."***
*** Tekst cytowany bezpośrednio z następującej publikacji:
Krochmal A., NDAP, PKAU,
Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie. Przewodnik po zasobie, Warszawa 2005, s. 242-243.